"Гэта нахабства або адчай?" Мы адважыліся прайсці кастынг у Купалаўскі

Аб'яву пра кастынг на сайце Купалаўскага тэатра мы прачыталі з цяжкім сэрцам. Сярод крытэраў значыліся выключна талент і "жаданне граць на галоўнай сцэне краіны".

Такі набор патрабаванняў абяцаў, што да галоўнай сцэны ў спробе займець ролю Паўлінкі ці хоць бы дрэва пацягнуцца касякі "творчых асоб", якія спрабуюць загаіць вядомую траўму — "мама не дазволіла паступаць у тэатральны".

Але не было ні чаргі, ні траўмаваных мамамі.

У пэўным сэнсе з лёгкім сэрцам рэзюмуем: не, "з вуліцы" ў Купалаўскі ўсё яшчэ не бяруць. З цяжкім сэрцам працягваем: і нас не ўзялі.

"Мы б з задавальненнем убачылі вас у зале, але не на сцэне"

Па дарозе да тэатра ў кожным мінаку ўгадваўся сапернік, гатовы перагарадзіць табе шлях да сцэны. Але шлях да сцэны аказаўся настолькі вольны, што ад гэтага стала ніякавата. Да пачатку кастынгу ў грымёрцы было толькі чатыры чалавекі.

На актора-пачаткоўца аўтарытэтам ціснула ўсё. Ціснулі скрыні з рэквізітам, адзначаныя таблічкамі "Пан Тадэуш. Касцюмы". Ціснулі таблічкі з імёнамі народных артыстаў, якія засталіся служыць у тэатры, на дзвярах грымёркі (са старога складу ў тэатры працягваюць служыць 13 актораў). Але асабліва моцна ціснула пытанне:

— Вы на кастынг? Праходзьце.

— Я яшчэ не гатовая, — карэспандэнтка Еўрарадыё сыграла лёгкае хваляванне так пераканаўча, што яе тут жа запэўнілі, што "ніхто вас не прымушае".

Не выходзячы з вобраза, разам з іншымі ўдзельніцамі кастынгу мы адправіліся ў грымёрку — рэпеціраваць, размаўляць з канкурэнткамі і, галоўным чынам, прыходзіць да прытомнасці.

Практычна ўсе, хто прыйшоў на кастынг, мелі профільную адукацыю. Хтосьці скончыў, а хтосьці заканчваў Акадэмію мастацтваў, граў у кіно і дадаткова займаўся ў тэатральных студыях.

Без профільнай адукацыі, акрамя карэспандэнткі Еўрарадыё, тут быў толькі адзін чалавек — выпускніца Інстытута бізнесу і права. Але яна не хавала, што на кастынг прыйшла, каб "кінуць выклік сабе". Карэспандэнтка Еўрарадыё хавала ўсё, акрамя хвалявання.

— Не хвалюйцеся, — параіла адна з дзяўчат у грымёрцы. — Затое гэта добры досвед. Першы кастынг — і адразу перад такім журы.

"Такое журы" ўзначальвала мастацкая кіраўніца тэатра Вольга Няфёдава.

— А што вы будзеце чытаць?

І гэтае пытанне складанейшае, чым здаецца. У дзень кастынгу высветлілася, што ўсякі верш са школьнай праграмы, напісаны беларускімі класікамі ў пачатку мінулага стагоддзя, гучыць занадта рэвалюцыйна. Карэспандэнтка Еўрарадыё адчайна імкнулася пазбегнуць выпадковага пікета.

Але Пімен Панчанка канчаў свой верш пра вайну воклічам — "Жыве Беларусь!". Максім Багдановіч дэклараваў у сваёй філасофскай лірыцы: "Абуджаны нарэшцэ дух народны!". Стала ясна, што нават спроба адысці ад рэвалюцыйнай тэматыкі і ўспомніць нешта пра каханне не гарантуе поспеху. Пятрусь Броўка ў сваёй любоўнай лірыцы ўздыхаў занадта небяспечнае — "Пахне чабор, пахне чабор".

Калі хваляванне карэспандэнткі Еўрарадыё дасягнула мяжы, у грымёрцы добра пастаўленым голасам вымавілі:

— Трыбунал.

Усе здрыгануліся.

— Буду чытаць урывак з п'есы Андрэя Макаёнка "Трыбунал", — міралюбна паўтарыла адна з удзельніц кастынгу, адказваючы на чыёсьці пытанне.

Акторкі вярталіся пасля праслухоўвання, расказвалі, што журы добрае і нязручных пытанняў не задае. Няўхільна набліжалася наша чарга, а ў галаве круціўся толькі "чабор". Выратаванне прыйшло адкуль не чакалі. У грымёрку пастукалі.

— У вас жа няма спецыяльнай адукацыі. Навошта вы сюды прыйшлі? — спытаў адзін з сябраў журы ў нашай карэспандэнткі і выпускніцы Інстытута бізнесу і права.

— У анонсе было напісана, што досыць вялікага жадання.

— Ну хіба вы пойдзеце працаваць лекарам пры вялікім жаданні, але адсутнасці адукацыі? Гэта ж смешна. Гэта ў кіно можна трапіць без адукацыі, калі фактура падыдзе, абвесцяць кастынг, вы прыйдзеце і ўбачыце натоўп людзей, якія жадаюць граць. Там можаце паспрабаваць свае сілы. А гэта — тэатр.

Адна з удзельніц кастынгу без профільнай адукацыі ўсё ж выйшла да журы. Але выступіць з маналогам яе не папрасілі.

— Гэта такое нахабства або такі адчай? Мы б з задавальненнем убачылі вас у зале, але не на сцэне, — сказалі сябры журы. — Ёсць маса народных тэатраў, дзе вашыя таленты будуць ацэненыя, але не ў нас. Таму ўсяго добрага, мы вас чакаем на спектаклі.

У перакладзе на мову шоу талентаў — "ніхто не павярнуўся".

Астатнім канкурсанткам рашэнні абвесцяць пазней. Спачатку пройдзе пасяджэнне мастацкага савета. А потым з удзельнікамі кастынгу звяжуцца. Так, тое самае "мы вам патэлефануем".

"Пойдзеш туды граць — пракляну"

На ўваходзе ў тэатр удзельнікаў кастынгу пералічвалі яго дзейныя супрацоўнікі. Не з абавязку службы, але з чыстай цікаўнасці: чакалі, ці прыйдуць "хлопчыкі".

— Ужо дзесяць чалавек прайшлі, і пакуль толькі дзеўкі, — падзяліліся з намі падлікамі.

— А чаму так мала?

— Таму што палітыка, — кажа нам адна з супрацоўніц тэатра. — Трэба нешта рабіць. Тэатр шкада. А што рабіць? Мне расказвалі, што адзін чалавек іншаму казаў: толькі паспрабуй пайсці ў гэты тэатр — пракляну. Гэта не дакладна, "адна бабуля сказала". Але гэта страшна.

Сярод тых, хто назіраў за чарадой ахвотных стаць часткай Купалаўскага, быў і малады актор, які пагадзіўся пагаварыць з намі на ўмовах ананімнасці. У тэатр ён трапіў толькі сёлета.

Андрэй (імя суразмоўніка змененае) да гэтага года шмат гадоў граў у іншым мінскім тэатры.

— Ніякіх перспектыў там не было. Толькі масоўка. А я ўсё-ткі скончыў профільную ВНУ, працаваў, вучыўся. А чуў толькі: ты нічога з сябе не ўяўляеш.

Я зразумеў, што трываць гэтыя знявагі больш не маю намеру, трэба нешта шукаць. Я чалавек артыстычны, я — чалавек мастацтва, і не хачу, каб аб мяне выціралі ногі.

Нават думаў пакінуць прафесію. І тут убачыў аб'яву: праходзіць кастынг актораў у Купалаўскі тэатр.

Гэта было ўвесну, і тады на кастынг прыйшло шмат людзей — былі і хлопцы, і дзяўчаты. Мяне праслухалі — камісія высока ацаніла мае здольнасці.

Калектыў добры, кажа Андрэй. Праз паўзу — шмат маладых.

— Тут строга, халтура не пройдзе. З мэтрамі, народнымі артыстамі, адносіны складваюцца добра: падказваюць, дапамагаюць. Могуць падысці, звярнуць увагу: тут ты гэта недарабіў, там гэта.

Тэатр прыгожы, тэатр добры, ён павінен існаваць.

Андрэй пры гэтым упэўнены, што павінен існаваць не толькі тэатр, але і незалежныя СМІ. Калі вітае карэспандэнтку Еўрарадыё, пераходзіць на беларускую мову. А перад знаёмымі дае тлумачэнні за свой выбар месца працы.

— Казалі: гэта неэтычна — атрымліваць працу на слязах людзей. А што мне рабіць? Я збіраўся служыць у сваім першым тэатры ўсё жыццё, але там мяне не паважаюць. Што мне рабіць? Мяняць прафесію? Гэтага я не хачу. Чаму я павінен сядзець, чаму я павінен працаваць грузчыкам і чакаць перамен? Я актор, я хачу працаваць.