Сузаснавальнік TUT.by: Проста прыйшла каманда “знайдзіце што-небудзь”

Блакаванне сайта, ператрусы і затрыманні супрацоўнікаў, арышт банкаўскіх рахункаў — 18 траўня ўсё гэта адной хваляй абрынулася на найбуйнейшы беларускі інтэрнэт-рэсурс TUT.by. Але ён не спыніў сваю дзейнасць і цяпер існуе ў сацсетках. Пра тое, чаго чакаць ад каманды ў будучыні, пра вяртанне з калоніі Кацярыны Барысевіч і немагчымасць нацыяналізаваць TUT.by Еўрарадыё распавёў сузаснавальнік партала Кірыл Валошын.

Не паражэнне, але часовыя цяжкасці

Еўрарадыё: Блакаванне сайта і затрыманне супрацоўнікаў — ці значыць гэта, што TUT.by разгромлены?

Кірыл Валошын: Думаю, рана рабіць такія высновы. Але партал наўрад ці працягне працу па сваім адрасе да аднаўлення дэмакратыі ў краіне. Гэта вымушаны, але, будзем спадзявацца, часовы перапынак. Зараз ідзе абмеркаванне: якія раздзелы будуць працаваць, а якія, верагодна, сыдуць з супрацоўнікамі ў адпачынак. Абнаўляць, скажам, забаўляльныя праекты або навінавы блок пра здароўе сэнсу няма.

Еўрарадыё: Пасля таго як сайт TUT.by заблакавалі, на телеграм-канал выдання падпісалася вялікая колькасць людзей. Ці можна гэта лічыць станоўчым момантам?

Кірыл Валошын: Менш за ўсё хочацца лічыць гэта плюсам, калі гаворка ідзе аб свабодзе супрацоўнікаў, аб крымінальных справах, калі стаіць пытанне аб працягу працы партала. Зразумела, што аўдыторыя многіх каналаў, а не толькі ТUT.by, вырасце з-за таго, што партал заблакаваны. Але лічыць гэта дабром — прабачце, не магу сабе дазволіць.

Еўрарадыё: Каму з супрацоўнікаў ўжо прад'яўленыя абвінавачанні?

Кірыл Валошын: На дадзены момант гэта Анжэла Асад, бухгалтар, і генеральны дырэктар Людміла Чэкіна. Абвінавачанні ва ўхіленні ад выплаты падаткаў — і звязаныя з вядзеннем дзейнасці, якая нібыта недапушчальная для кампаній-чальцоў ПВТ. Што канкрэтна маецца на ўвазе — ніхто не разумее, бо ўсё, што робіць партал, вядома, празрыста і навідавоку. Больш таго, кампанія давала справаздачу Парку і заўваг аб гэтай дзейнасці не паступала.

Упэўнены, ніякіх рэальных праблем з фінансамі няма. Проста прыйшла каманда "знайдзіце што-небудзь". Я думаю, органы цяпер ліхаманкава "гэта" шукаюць і таму забіраюць журналістаў, праграмістаў ці дырэктара хостынг-кампаніі. Справа не ў нейкіх парушэннях, а ў тым, што камусьці патрэбная медалька, камусьці павышэнне па службе. Альбо, як версія, трэба вызваліць інфармацыйнае поле для расійскай прапаганды або заняць месца "тутбая" пад сваю. Ды і бюджэту вельмі патрэбныя грошы, і цяпер можна будзе патрабаваць гэтыя нібыта недаплачаныя падаткі.

Пераманіць журналістаў у дзяржпрапаганду наўрад ці атрымаецца

Еўрарадыё: Прадстаўнік дзяржСМІ Андрэй Крывашэеў пракаментаваў сітуацыю з блакаваннем партала. "Цяпер, напэўна, Беларускаму саюзу журналістаў [праўладная арганізацыя. — Еўрарадыё] трэба падумаць, як аказаць дапамогу тым супрацоўнікам партала, якія адказваюць этычным і прафесійным стандартам для таго, каб дапамагчы ім з працаўладкаваннем". Чыста тэарэтычна: ці могуць супрацоўнікі партала падацца ў дзяржпрапагандысты?

Кірыл Валошын: Вельмі малаверагодна. Вельмі здзіўлюся, калі хоць адзін пойдзе. Гэта людзі з прынцыпамі, якія не дазволяць сабе выпацкацца працай у медыя, якія не адпавядаюць вышэйзгаданым этычным і журналісцкім стандартам.

Да таго ж, прабачце, але, на мой погляд, і сам прадзяржаўны саюз журналістаў, і яго кіраўнік далёкія ад адпаведнасці такім стандартам. Ужо дакладна не па адносінах да свабодных СМІ. Усё, што адбываецца на дзяржаўных каналах, усе гэтыя абразы, бруд, прыніжальныя заўвагі, адкрытая хлусня — не маюць дачынення да этыкі. Ці адпавядае этычным стандартам выступ прапагандыста на фоне пятлі на экране? Аб чым тут гаварыць?

"Нацыяналізаваць" усё, да чаго дацягнуцца рукі

Еўрарадыё: Некаторыя дзеячы прапаноўвалі і зусім "нацыяналізаваць" незалежны партал. Ці атрымаецца TUT.by падпарадкаваць дзяржаве?

Кірыл Валошын: Нацыяналізаваць і напоўніць навінамі БелТА? Хопіць таго, што ўлада ўжо актыўна нацыяналізуе свабоду слова. Прэса павінна быць незалежнай, свабоднай ад настрояў кіраўніка дзяржавы, яго ці яе падначаленых і ідэолагаў, інакш журналісты перастаюць пісаць аб рэчаіснасці і пачынаюць распавядаць аб уяўнай цудоўнай краіне і неіснуючых ворагах. СМІ павінна ў сваім фармаце і стылі праўдзіва распавядаць пра тое, што цікава яго аўдыторыі, у адпаведнасці са сваёй рэдакцыйнай палітыкай, а не тое, што і як патрабуюць пісаць па разнарадцы. Дзермант раіць менавіта што дрэннае — на месцы "тутбая" чужымі рукамі і языкамі ў дзяржавы нічога талковага не атрымаецца стварыць. TUT.by — гэта не адрас, а брэнд, каманда, лаяльныя чытачы.

Еўрарадыё: TUT.by паспелі ахрысціць апазіцыйным рэсурсам. Ці можна яго так назваць?

Кірыл Валошын: Калі гаварыць пра партал як пра інфармацыйны канал, які супрацьпастаўляе хлусні праўдзівую інфармацыю або дазваляе агучваць некалькі непадобных пунктаў гледжання па адным пытанні, то ў такім выпадку TUT.by апазіцыйны ўмоўнай SB.by. Насамрэч TUT.by — гэта беларускі партал, які хоча працаваць у Беларусі, пісаць пра Беларусь, супрацоўнікі якога хочуць знаходзіцца ў Беларусі, мараць пра дэмакратыю, развіццё і росквіт краіны.

Страты пакуль не падлічаныя

Еўрарадыё: У фінансавым плане TUT.by вельмі залежыць ад рэкламадаўцаў. Сайт заблакаваны, грошы за размяшчэнне рэкламы выплачаныя. Як будзеце вырашаць пытанне?

Кірыл Валошын: Зробім усё, каб вярнуць рэкламадаўцам унесеную імі перадаплату. Страты намі пакуль што не падлічаныя.

Еўрарадыё: Акрамя сайта заблакаваныя і банкаўскія рахункі партала. Як плаціць заробак журналістам?

Кірыл Валошын: Журналістаў мы не пакінем у бядзе. Гэта нашы калегі, наша каманда. Існуе працэдура звароту ў кампетэнтныя органы, калі можна выпрасіць дазвол на пералічэнне заробкаў супрацоўнікам. Мы плануем гэтай працэдурай скарыстацца, каб выплаціць належнае, у тым ліку адпускныя, дэкрэтныя і іншае. Калі такі дазвол не будзе атрыманы... тады пастараемся выплаціць за кошт акцыянераў. Падтрымаем як зможам.

Кацярына Барысевіч па-ранейшаму ў камандзе

19 мая пасля шасцімесячнага зняволення па справе "Нуль праміле" выйшла на волю журналістка TUT.by Кацярына Барысевіч. Многія кажуць, маўляў, выйшла на свабоду, а працаваць няма дзе. Ці вернецца Кацярына ў строй?

Кірыл Валошын: Сыходзіць з працы не ўваходзіла ў яе планы, і задняй датай ніхто яе, вядома, не звальняў. Наадварот, да атакі на партал ёй збіраліся налічыць прэміяльныя за, скажам так, прапушчаныя месяцы на аднаўленне душэўных сіл і здароўя. Правільней будзе спытаць, наколькі памацнела яе жаданне працягваць працу.

На сённяшні дзень вядома, што затрыманыя намеснік галоўнага бухгалтара TUT.by Марыя Новік, намеснік генеральнага дырэктара Аляксандр Дайнэка, менеджар Андрэй Аўдзееў, рэдактар Вольга Лойка, журналіст Алена Талкачова, галоўны рэдактар Марына Золатава, генеральны дырэктар Людміла Чэкіна, галоўны бухгалтар Анжэла Асад, намеснік дырэктара Ірына Рыбалка, галоўны інжынер Ала Лапатка, юрыст Кацярына Ткачэнка.

Гендырэктар Людміла Чэкіна і галоўны бухгалтар Анжэла Асад, верагодна, могуць праходзіць па артыкуле 243 КК — ухіленне ад выплаты сум падаткаў, збораў. Акрамя таго, да гэтага часу невядома, дзе знаходзіцца удава Юрыя Зісера Юлія Чарняўская.