Міністр інфармацыі і нахабная белрагуля

2 красавіка чарговы нумар "БелГазеты" чамусьці не даехаў да кіёскаў "Белсаюздруку". Да вечара мы даведаліся, што прычына ў Мінінфарме, які рэкамендаваў абмежаваць распаўсюджванне штотыднёвіка. Пра газету выказаўся міністр інфармацыі Аляксандр Карлюкевіч:

"З'яўляецца недапушчальным, калі асобныя СМІ ці інтэрнэт-рэсурсы, наўмысна гіпербалізуючы крытычныя пасылы, скочваюцца ў адкрытую пошласць і хамства. Падобная з'ява, на жаль, становіцца сістэмнай для “БелГазеты”".

"Крытычныя пасылы" — гэта, трэба меркаваць, словы Аляксандра Лукашэнкі пра (цытата) "абасраных кароў" на шклоўскай ферме, пасля якіх паляцелі галовы чыноўнікаў. Галовы, трэба сказаць, паляцелі недалёка, але калонка не пра гэта. А "гіпербалізуючы", "адкрытая пошласць" і "хамства" — гэта тое, што па выніках прэзідэнцкага разносу апублікавала "БелГазета".

Злашчасны нумар, пра які ідзе гаворка, я не чытаў. Але не асуджаю, што б там ні было напісана. Беларусы — яны ж не дурныя, пошласць і хамства ў іх не ў пашане. Беларусы і самі, без дапамогі міністра, здольныя разабрацца, што ім чытаць, а што не. І прагаласаваць рублём. Толькі нешта мне падказвае, што карыкатура, на якой карова спраўляе натуральныя патрэбы на галовы чыноўнікаў, чытачам "БелГазеты" спадабалася. І інтэрв'ю з той самай шклоўскай каровай, якая з'ела двух міністраў, аўдыторыю газеты парадавала.

І вось тут у мяне ўзнікае пытанне: чаму чыноўнікі лепш за журналістаў ведаюць, пра што і як трэба пісаць?

Пошукі адказу прыводзяць да таго, што нашы чыноўнікі, нягледзячы на ​​тое што Савецкі саюз разваліўся 27 гадоў таму, да гэтага часу застаюцца савецкімі. Яны па інерцыі спрабуюць глушыць усе "галасы Амерыкі", якія чуюць. Тое, што некаторыя такія галасы, якія нараджаюцца міфамі пра інтарэсы каварнага Захаду, гучаць толькі ў іх галовах — ім не важна.

На жаль, чыноўнікі лічаць, што іх разуменне маралі (якое, як бачна, мяжуе з пурытанствам) павінна стаць узорам для СМІ. Улады штогод выдзяляюць з бюджэту дзясяткі мільёнаў долараў на дзяржаўную прэсу, зробленую ў адпаведнасці з іх ўяўленнямі пра тое, што такое добра і што такое дрэнна:

Чыноўнікі так і не навучыліся жыць у свеце, дзе ёсць незалежныя СМІ. Яны, "як рэгулятар галіны", хочуць парадку, а яшчэ — каб быў "культурна-маральны, этычны складнік". А свет тым часам ужо зрабіў наступны крок: новымі медыя сталі сацсеткі і мэсэнджары з іх жывой мовай, пярэстым зместам і адсутнасцю меж.

І вось, нехта ўжо апублікаваў "адкрыта пошлую і хамскую" карыкатуру з каровай і чыноўнікамі ў сябе ў Facebook, хтосьці пацягнуў яе адтуль у свой Тэлеграм-канал. Не паспеў яшчэ новаспечаны галоўрэд "БелГазеты" Кірыл Жываловіч пераступіць парог прыёмнай Аляксандра Карлюкевіча, а яе ўжо ўбачыла больш людзей, чым выпісвала выданне ў яго лепшыя гады. А за час, пакуль галоўны рэдактар ​​і міністр інфармацыі высвятлялі адносіны, іх колькасць цалкам магла падвоіцца.

Сітуацыя, калі спроба прыбраць якую-небудзь інфармацыю з публічнага доступу прыводзіць толькі да яе больш шырокага распаўсюджвання, называецца эфектам Стрэйзанд. У 2003 годзе амерыканская спявачка Барбара Стрэйзанд падала іск супраць фатографа Кенэта Адэльмана — яна патрабавала выдаліць з сайта Pictopia.com здымак яе дома, зроблены ў рамках праекта аб эрозіі Каліфарнійскага ўзбярэжжа.

Наогул, да таго ніхто не ведаў, што на гэтым здымку (№3850 з больш чым 12 тысяч) — дом Барбары Стрэйзанд. Да навін пра суд яго спампоўвалі ўсяго шэсць разоў (з іх два разы — адвакаты Стрэйзанд). Але ўжо праз месяц пасля падачы іску здымак быў прагледжаны не менш за 420 тысяч разоў. А Адэльман неўзабаве заявіў, што з пачатку суда (які спявачка прайграла) яго сайт наведалі больш за мільён чалавек.

Што ты на гэта скажаш, рэгулятар галіны?

І вось перад "БелГазетай" выбар. Ці публікаваць тое, што не выклікае негатыўнай рэакцыі ў чыноўнікаў, і распаўсюджвацца праз сетку “Белсаюздрук” (а калі беларускага друкаванага выдання няма ў гэтых кіёсках, яго, лічы, наогул няма), ці публікаваць тое, што падабаецца чытачам і верыць у поспех платнай падпіскі на PDF-версію. Выбар паміж чыноўнікамі і чытачамі — гэта балюча. Выбраўшы першае, можна лёгка страціць другое, а выбраўшы другое, можна лёгка згубіць усё.

Гэтак мы застанёмся ці з "нармалізаванай" "БелГазетай", ці без "БелГазеты" зусім. І толькі чыноўнікам, як звычайна, няма чаго губляць, акрамя сваіх ланцугоў.