Масленіца па-за законам: чыноўнікі ставяць крыж на мясцовым самакіраванні

Чыноўнікі папярэдзілі жыхароў Брылевічаў — мікрараёна на паўднёвым захадзе Мінска — што Масленіца, якую яны хацелі адсвяткаваць 13 сакавіка, будзе лічыцца несанкцыянаваным мерапрыемствам. Здаецца, нічога новага: за апошнія паўгода грамадзяне Беларусі сутыкаліся і не з такімі забаронамі. Але ўсё ж гэты выпадак — асаблівы. Лістом за подпісам намесніка кіраўніка Адміністрацыі Маскоўскага раёна Віталя Брэля мінскія ўлады фактычна ставяць крыж на КОТГСах — органах мясцовага самакіравання, якія ў апошнія гады развіваліся ў мікрараёнах.

Дваровае свята павінна было прайсці ў ЖК "Мегаполіс" — адным з пратэстных мінскіх кварталаў. Тым самым, са шпіля на высотцы ў якім сілавікі сем разоў здымалі БЧБ-сцяг. А арганізатарам Масленіцы выступаў мясцовы КОТГС №127 — калегіяльны орган тэрытарыяльнага грамадскага самакіравання, які працуе ў Брылевічах.

— Мы склалі план [святаў] на 2021 год. У студзені адаслалі ў ЖЭУ і адміністрацыю раёна. У лютым падалі апавяшчэнне з просьбай уключыць у план мікрараёна нашы святы, у адпаведнасці з Законам аб самакіраванні і ў адпаведнасці з планам, які мы, ініцыятыўныя грамадзяне і КОТГС, зацвердзілі — распавядае Таццяна Дзяшкевіч, старшыня КОТГСа №127. — І тут прыходзіць адказ ад адміністрацыі, што Масленіца будзе лічыцца несанкцыянаваным мерапрыемствам — у адпаведнасці з законам "Аб масавых мерапрыемствах".

Еўрарадыё: Атрымліваецца, што цяпер да вас на Масленіцу можа прыехаць аўтазак?

— Да нас і раней прыязджаў аўтазак, але ён нікога не чапаў, — працягвае Таццяна. — Я брала з сабой апавяшчэнне і адказ адміністрацыі, што яны ведаюць пра нашае мерапрыемства. Але нам ніколі раней не пісалі, што мерапрыемства не санкцыянаванае. На тым жа "Зубры" [светлавая фігура зубра — традыцыйнае месца збору жыхароў Брылевічаў. — Еўрарадыё] стаялі аўтазакі, але нас не чапалі. Проста назіралі: каб не было сцягоў, ніякіх лозунгаў. Цяпер я не ведаю, што будзе.

Што такое КОТГСы?

У Мінску існуе больш за сотню калегіяльных органаў тэрытарыяльнага грамадскага самакіравання — КОТГСаў. Простымі словамі — гэта група жыхароў раёна, якія хочуць зрабіць жыццё больш камфортным, развіваюць мясцовыя ініцыятывы і вырашаюць пытанні мясцовага значэння пры падтрымцы дзяржавы.

КОТГСы дзейнічаюць у рамках закона "Аб мясцовым кіраванні і самакіраванні". Ім дазваляецца добраўпарадкоўваць прыдамавых тэрыторыі, падтрымліваць санітарны стан пад'ездаў, дапамагаць сацыяльна неабароненым катэгорыям грамадзян. Фактычна КОТГС — легальнае лакальнае кам'юніці, якое падтрымліваецца ўладамі. У асобных выпадках ён спакойна можа звярнуцца па дапамогу ў адміністрацыю раёна, ЖЭК, ЖКГ, сацслужбу або да "свайго" дэпутата. 

Ёсць і задачы, якія ўлады ставяць перад органамі тэрытарыяльнага грамадскага самакіравання. Напрыклад, клапаціцца аб ахове правапарадку: актывісты КОТГСа могуць хадзіць з участковым па "праблемных" сем'ях або дапамагаць адаптавацца зняволеным, якія вярнуліся з-за кратаў. 

Актыў КОТГСа абіраецца адкрытым або таемным галасаваннем на мясцовым сходзе. Кандыдаты ў актыў могуць вылучацца жыхарамі, а таксама мясцовымі выканаўчымі і распарадчымі органамі ўлады. Як правіла, у актывістаў ёсць памяшканне ў будынку ЖЭУ, дзе яны могуць праводзіць сходы, прыёмы жыхароў па тых ці іншых пытаннях, а таксама іншыя мерапрыемствы.
 

Раней дазвалялі, цяпер не

КОТГС №127 у Брылевічах — адзін з самых першых у Мінску.

— Мы некалькі разоў займалі прызавыя месцы, у 2019 годзе занялі трэцяе месца ў арганізацыі працы ў КОТГСе, — распавядае Таццяна Дзяшкевіч. — Мы арганізавалі кучу мерапрыемстваў рознай накіраванасці: ад дзіцячых калядак да дарослых мерапрыемстваў па захаванні культурнай спадчыны. Гэта значыць раней нам усё гэта дазвалялі, узгаднялі.

Але апошнім часам стасункі ўладаў і 127-га КОТГСа змяніліся, і гэтыя змены нельга назваць канструктыўнымі. Спачатку мясцовыя актывісты не атрымалі ўзгаднення адміністрацыі Маскоўскага раёна на свята на лепшы навагодні двор. Але правялі яго. Потым былі Калядкі.

— Мы паслалі апавяшчэнне, але там адказалі, што, маўляў, паводле закону аб масавых мерапрыемствах звярніцеся ў Мінгарвыканкам. Мы звярнуліся ў Мінгарвыканкам, а там адказалі, што зварот пададзены не па форме. І сказалі звярнуцца ў адміністрацыю, каб нас паставілі ў план раёна.

Працяг гісторыі вы ўжо ведаеце: адміністрацыя раёна настойвае, што КОТГС павінен арганізоўваць свае святы ў адпаведнасці з законам "Аб масавых мерапрыемствах". Але гэта хітрасць. Еўрарадыё невядома ніводнага выпадку, калі б чыноўнікі дазволілі масавае мерапрыемства ў пратэстным двары, заяўка аб якім пададзеная ў адпаведнасці з гэтым законам.
 

Чаму КОТГСы наогул вырашылі, што маюць права нешта арганізоўваць?

Згодна з артыкулам 26 закона "Аб мясцовым кіраванні і самакіраванні", адна з задач тэрытарыяльнага грамадскага самакіравання — "садзейнічанне ў арганізацыі вольнага часу грамадзян". А што ёсць арганізацыя дваровага свята як не садзейнічанне ў арганізацыі вольнага часу жыхароў двара?

Каб праясніць сітуацыю, Таццяна Дзяшкевіч звярнулася за дапамогай да дэпутата Вольгі Цесаковай. Тая ў сваю чаргу накіравала запыт у адрас старшыні Мінгарвыканкама. Яна звярнула ўвагу чыноўнікаў на тое, што адміністрацыя раёна перастала ўзгадняць мерапрыемствы КОТГСа. І папрасіла растлумачыць: "Дваровыя мерапрыемствы, чаяванні, як і любая прыяцельская размова двух людзей — гэта масавае мерапрыемства? Спатканне двух маладых людзей — гэта таксама масавае мерапрыемства, від якога — сход?”.

З Мінгарвыканкама дэпутатцы прыйшоў адказ за подпісам намесніка старшыні Арцёма Цурана. Акрамя пералічэння дакументаў, якімі рэгламентуецца тое ці іншае дзеянне, там сказана: "Грамадзяне маюць права мець зносіны з суседзямі, знаёмымі, займацца спартыўнымі гульнямі ў спецыяльна адведзеных месцах, пры гэтым выконваць агульнапрынятыя нормы зносін, не ствараючы цяжкасцяў, а таксама перадумоў для шкоды ў дачыненні да іншых грамадзян".

Цесакова лічыць, што ад Цурана яна атрымала "некаторую інфармацыю, звязаную з нашымі пытаннямі, і няпоўнасць адказу". Ад сябе дадамо, што з рэакцыі чыноўніка ніяк не вынікае, што на Масленіцу ў ЖК "Мегаполіс" не прыедзе аўтазак.
 

Што далей?

КОТГС плануе даказваць, што вольны час, які ён арганізоўвае для жыхароў двара, не падпадае пад закон "Аб масавых мерапрыемствах".

— Мы маем права, як органы самакіравання, самаарганізавацца ў сваіх дварах. У дварах мы маем права праводзіць любыя мерапрыемствы. Якая санкцыя нам патрэбна? Чаму мы павінны яго ўзгадняць? — задае рытарычныя пытанні Таццяна Дзяшкевіч.

Яна кажа, што КОТГС збіраецца дзейнічаць у рамках закона. А значыць, наперадзе шмат бюракратычнай барацьбы. Што да Масленіцы, запланаванай на 13 сакавіка — звярнуцца ў суд для абароны свайго права на яго арганізацыю актывісты не паспелі. Таму КОТГС яе больш не арганізоўвае.

Каб сачыць за галоўнымі навінамі, падпішыцеся на канал Еўрарадыё ў Telegram.

Мы штодня публікуем відэа пра жыццё ў Беларусі на Youtube-канале. Падпісацца можна тут.